סיפורי מעשיות

מעשה ד : ממלך שגזר שמד (יידיש)

אַמָאל אִיז גִיוֶוען אַ מֶלֶךְ. הָאט עֶר גוֹזֵר גִיוֶוען אוֹיף דֶער מְדִינָה גֵירוּשׁ בִגְזֵירַת שְׁמַד. (דְהַיינוּ) אַז וֶוער עֶס וִויל בְּלַייבְּן אִין דֶער מְדִינָה. מוּז עֶר זִיךְ שְׁמַדִין. אוּן אַז נִיט. זָאל מֶען אִים אַרוֹיס טְרַייבִּין פוּן דֶער מְדִינָה. אִיז גִיוֶוען אַ טֵייל וָואס זֵיי הָאבִּין מַפְקִיר גִיוֶוען גָאר זֵייעֶר גוּטְץ מִיט זֵייעֶר עַשִׁירוֹת. אוּן זֶענֶען פוּן דָארְט אַרוֹיס בְּדַלוּת כְּדֵי זֵיי זָאלִין בְּלַייבְּן בַּיי דֶער אֶמוּנָה זֵיי זָאלִין קֶענֶען זַיין יוּדִין. אוּן אַ טֵייל הָאבִּין רַחְמָנוּת גִיהַאט אוֹיף זֵייעֶר עַשִׁירוֹת אוּן זֶענֶען דָארְטְן גִיבְּלִיבְּן. זֶענֶען זֵיי גִיוֶוען אַנוּסִים בְצִנְעָא (דְהַיינוּ פַארְבָּארְגְן) הָאבְּן זֵיי נוֹהֵג גִיוֶוען דֶעם דַת פוּן יוּדִין. אוּן בְּפֶרְהֶסְיָא (דְהַיינוּ פַאר לַייט) הָאבִּין זֵיי נִישְׁט גִיטָארְט זִיךְ נוֹהֵג זַיין וִוי יוּדִין.

דֶער נָאךְ אִיז דֶער מֶלֶךְ גִישְׁטָארְבְּן. אִיז דֶער זוּן גִיוָוארִין מֶלֶךְ. אוּן הָאט אָנְגִיהוֹיבִּין פִירִין דִי מְדִינָה זֵייעֶר שַׁארְף. אוּן הָאט אָפְּגִינוּמֶען אַסַאךְ מְדִינוֹת. אוּן עֶר אִיז גִיוֶוען אַ גְרוֹיסֶער חָכָם. אוּן מַחְמַת עֶר הָאט זֵייעֶר שַׁארְף גִיהַאלְטִין אִין דֶער הַאנְט דִי שָׂרֵי מְלוּכָה. הָאבִּין זֵיי זִיךְ אוֹיף אִים גִימַאכְט אַ בּוּנְט. אַז זֵיי זָאלִין אוֹיף אִים אָן פַאלִין אוּן זָאלִין אִים אוֹיס הַארְגִינֶען אִים מִיט אַלֶע זַיינֶע קִינְדֶער. אוּן צְוִוישְׁן דִי שָׂרִים אִיז גִיוֶוען אֵיינֶער פוּן דִי אֲנוּסִים. הָאט עֶר זִיךְ מְיַישֵׁב גִיוֶוען. נָאךְ וָואס בִּין אִיךְ אֵיין אוֹנֵס. מַחְמַת אִיךְ הָאבּ חַס גִיהַאט אוֹיף מַיין הָאבּ. אוּן אוֹיף מַיין עַשִׁירוֹת. הַיינְט אַז מֶען וֶועט דֶעם מֶלֶךְ הַארְגִינֶען, אוּן דִי מְדִינָה וֶועט בְּלַייבְּן אָן אַ מֶלֶךְ וֶועט אֵיינֶער דֶעם אַנְדֶערִין לֶעבִּענְדִיקֶערְהֵייט אַיינְשְׁלִינְגֶען. וָוארִין אַ מְדִינָה קָאן נִיט זַיין אָן אַ מֶלֶךְ. דְרוּם הָאט עֶר זִיךְ מְיַישֵׁב גִיוֶוען. עֶר וֶועט גֵיין אוּן וֶועט אוֹיס זָאגִין דֶעם מֶלֶךְ. אוּן זֵיי זָאלִין נִיט וִויסְן. אוּן אִיז גִיגַאנְגֶען אוּן הָאט גִיזָאגְט דֶעם מֶלֶךְ. אַז מֶען הָאט זִיךְ אוֹיף אִים גִיבּוּנְטִעוֶועט כַּנַ"ל אִיז גִיגַאנְגֶען דֶער מֶלֶךְ אוּן הָאט אוֹיס גִיפְּרִיבְט אוֹיבּ עֶס אִיז אֶמֶת. הָאט עֶר גִיזֶעהן אַז עֶס אִיז אֶמֶת. הָאט עֶר גִישְׁטֶעלְעט שׁוֹמְרִים. דִי נַאכְט וָואס זֵיי זֶענֶען אוֹיף אִים אָן גִיפַאלִין הָאט מֶען זֵיי גִיחַאפְּט. אוּן מֶען הָאט זֵיי דַן גִיוֶוען אִיטְלִיכְן וִוי זַיין מִשְׁפָּט אִיז גִיוֶוען.

הָאט זִיךְ דֶער מֶלֶךְ אָן גִירוּפְן אוּן הָאט גִיזָאגְט צוּ דֶעם שַׂר וָואס עֶר אִיז גִיוֶוען אֵיין אוֹנֵס. וָואס פַאר אֵיין כָּבוֹד זָאל אִיךְ דִיר גֶעבִּין דֶער פַאר וָואס דוּ הָאסְט מִיךְ מַצִיל גִיוֶוען מִיט מַיינֶע קִינְדֶער. זָאל אִיךְ דִיךְ מַאכִין פַאר אֵיין שַׂר (דְהַיינוּ פַאר אַ הַאר) דוּ בִּיסְט דוּךְ בְּלוֹיז שׁוֹין אַ שְׂרָרָה. זָאל אִיךְ דִיר גֶעבִּין גֶעלְט. דוּ הָאסְט אַלֵיין גֶעלְט. זָאג וָואס פַאר אַ כָּבוֹד דוּ וִוילְסְט. וֶועל אִיךְ עֶס דִיר בְּוַודַאי טוּן. הָאט דֶער אוֹנֵס גִיעֶנְפֶערְט, וֶועסְטוּ מִיר אָבֶּער טָאן וָואס אִיךְ וֶועל זָאגִין. זָאגְט דֶער מֶלֶךְ. יוֹא אִיךְ וֶועל דִיר בְּוַודַאי טָאן וָואס דוּ וֶועסְט וֶועלִין. הָאט דֶער אוֹנֵס גִיזָאגְט שְׁוֶוער מִיר בַּיי דַיין קְרוֹין אוּן בַּיי דַיין מְלוּכָה. הָאט אִים דֶער מֶלֶךְ גִישְׁוואוֹירִין. הָאט זִיךְ דֶער אוֹנֵס אָנְגִירוּפְן. גָאר מַיין כָּבוֹד אִיז. אַז אִיךְ זָאל מֶעגִין זַיין אֵיין יְהוּדִי בְּפֶרְהֶסְיָא (דְהַיינוּ פַאר לַייט) אִיךְ זָאל מֶעגִין לֵייגִין טַלִית אוּן תְּפִילִין בְּפֶרְהֶסְיָא. הָאט עֶס דֶעם מֶלֶךְ זֵייעֶר גִיאַהרְט מַחְמַת אִין זַיין גַאנְצֶער מְדִינָה טָאר נִיט זַיין קֵיין יְהוּדִים. נָאר עֶר הָאט אָבֶּער קֵיין בְּרֵירָה נִיט גִיהַאט מַחְמַת דֶער שְׁבוּעָה. וָואס עֶר הָאט אִים גִישְוואוֹירִין אַז וָואס עֶר וֶועט וֶועלִין זָאל עֶר אִים טָאן. אִין דֶער פְרִי אִיז גִיגַאנְגֶען דֶער אוֹנֵס. אוּן הָאט גִילֵייגְט טַלִית אוּן תְּפִילִין בְּפֶרְהֶסְיָא.

דֶער נָאךְ אִיז דֶער מֶלֶךְ גִישְׁטָארְבְּן. אִיז גִיוָוארִין זַיין זוּן מֶלֶךְ. דֶער זוּן הָאט אָנְגִיהוֹיבִּין צוּ פִירִין דִי מְדִינָה מִיט גוּטְן מַחְמַת עֶר הָאט גִיזֶעהְן מִהָאט גִיוָואלְט זַיין פָאטֶער אוֹיס רַייסְן כַּנַּ"ל. אוּן עֶר הָאט אַיין גִינוּמֶען אַסַאךְ מְדִינוֹת. אוּן אִיז גִיוֶוען זֵייעֶר אַ גְרוֹיסֶער חָכָם. דֶער מֶלֶךְ הָאט גִיהֵייסִין אַז מִיזָאל צוּם אוֹיף רוּפִין אַלֶע שְׁטֶערִין זֶעהְר. אַז זֵיי זָאלִין אִים זָאגִין. פוּן אַ וָואסֶערֶע זַאךְ קָאן זַיין זֶרַע פַארְשְׁנִיטִין וֶוערִין. כְּדֵי עֶר זָאל זִיךְ דֶער פַאר הִיטִין. הָאבִּין אִים דִי שְׁטֶערִין זֶעהְר גִיזָאגְט. אַז זַיין זֶרַע וֶועט נִיט פַאר שְׁנִיטְן וֶוערִין. נָאר עֶר זָאל זִיךְ הִיטִין פוּן אַ שׁוֹר וָשֶׂה. (דְהַיינוּ פוּן אֵיין אָקְס אוּן פוּן אֵיין לֶעמִילֶע) הָאט מֶען דָאס פַארְשְׁרִיבְּן אִין דֶעם סֵפֶר הַזִכְרוֹנוֹת. דֶער מֶלֶךְ הָאט אָן גִיזָאגְט זַיינֶע קִינְדֶער אַז זֵיי זָאלִין אוֹיךְ אַזוֹי פִירִין דִי מְדִינָה וִוי עֶר מִיט גוּטְן. דֶערְנָאךְ אִיז עֶר גִישְׁטָארְבִּין.

אִיז גִוָוארִין זַיין זוּן מֶלֶךְ. אוּן עֶר הָאט אָנְגִיהוֹיבִּין פִירִין דִי מְדִינָה מִיט שַׁארְפְקֵייט אַזוֹי וִוי זַיין זֵיידֶע. אוּן הָאט אָפְּגִינוּמֶען אַסַאךְ מְדִינוֹת. אוּן אִיז גִיפַאלְן אוֹיף אֵיין חָכְמָה. אוּן הָאט גִיהֵייסִין אוֹיס רוּפִין. אַז עֶס זָאל זִיךְ נִיט גִיפִינֶען אִין זַיין מְדִינָה קֵיין אוֹקְס אוּן קֵיין שָׁאף. כְּדֵי זַיין זֶרַע זָאל נִיט קֶענֶען פַארְשְׁנִיטֶען וֶוערְן. אוּן הָאט זִיךְ גִיטְרַאכְט הַיינְט הָאט עֶר קֵיין מוֹרָא נִיט פַאר קֵיין שׁוּם זַאךְ. אוּן הָאט גִיפִירְט דִי מְדִינָה זֵייעֶר שַׁארְף. אוּן עֶר אִיז גִיוָוארִין זֵייעֶר אַ גְרוֹיסֶער חָכָם.

דֶער מֶלֶךְ אִיז גִיפַאלִין אוֹיף אַחָכְמָה אַז עֶר זָאל קֶענֶען אָפְּנֶעמֶען גָאר דִי וֶועלְט אָן מִלְחָמָה. וָוארִין סֶע פַאר הַאנְדְן זִיבְּן חְלָקִים אִין דֶער וֶועלְט. וָוארִין דִי וֶועלְט אִיז גִיטֵיילְט אוֹיף זִיבְּן חְלָקִים. אוּן סֶע פַאר הַאנְדְן שִׁבְעָה כוֹכְבֵי לֶכֶת (דְהַיינוּ זִיבְּן שְׁטֶערִין וָואס זֵיי גֵייעֶן אַרוּם דִי זִיבְּן טֶעג פוּן דֶער וָואךְ) אוּן אִיטְלִעכֶער שְׁטֶערִין לַייכְט אַרַיין אִין אַ חֵלֶק פוּן דִי זִיבְּן חְלָקִים פוּן דֶער וֶועלְט. אוּן סֶע פַאר הַאנְדְן שִׁבְעָה מִינֵי מַתְכוֹת (דְהַיינוּ זִיבְּן אִירְלֵיי אַייזְן וַוארְג דְהַיינוּ גָאלְד אוּן זִילְבֶּער אוּן קוּפֶּער אוּן צִין וְכוּ') אוּן אִיטְלִיכֶער שְׁטֶערִין פוּן דִי זִיבְּן שְׁטֶערִין לַייכְט אַרַיין אִין אַ בֶּאזוּנְדֶער מִין אַייזְן וַוארְג. אִיז דֶער מֶלֶךְ גִיגַאנְגֶען אוּן הָאט צוּם אוֹיף גִינוּמֶען דִי אַלֶע זִיבְּן עֶרְלֵיי אַייזִין וַוארְג. אוּן הָאט גִיהֵייסְן מִיזָאל אִים בְּרֶענְגֶען אַלֶע גִילְדֶענֶע פַאטְרֶעטִין פוּן אַלֶע מְלָכִים וָואס זֵיי הֶענְגֶען אִין זֵייעֶרֶע פַאלַאצִין. אוּן עֶר הָאט גִימַאכְט דֶער פוּן אַ מֶענְשׁ. דֶער קָאפּ אִיז גִיוֶוען פוּן גָאלְד, דֶער גוּף פוּן זִילְבֶּער. אוּן אַזוֹי דִי אִיבְּרִיקֶע אֵבָרִים זֶענֶען גִיוֶוען פוּן אַנְדֶערֶע אַייזִין וַוארְג. סֶע גִיוֶוען אִין דֶעם מֶענְטְשְׁן אַלֶע זִיבְּן אִירְלֵיי אַייזְן וַוארְג. אוּן עֶר הָאט דֶעם מֶענְשׁ גִישְׁטֶעלְט אוֹיף אַ הוֹיכְן בַּארְג. הָאבְּן אַלֶע שִׁבְעָה כּוֹכְבֵי לֶכֶת (דְהַיינוּ אַלֶע זִיבְּן שְׁטֶערִין) אַרַיין גִילַייכְט אִין דֶעם מֶענְשְׁן. אוּן אַז אַ מֶענְשׁ הָאט גִידַארְפְט עֶפֶּעס אֵיין עֵצָה אָדֶער אַ מַשָׂא וּמַתָּן. אוּן הָאט נִיט גִיוואוּסְט אוֹיבּ עֶר זָאל יוֹא טָאן אוֹיבּ נֵיין. פְלֶעגְט עֶר זִיךְ שְׁטֶעלִין אַ קֶעגִין דֶעם אֵבָר פוּן דֶעם אַייזִין וַוארְג וָואס סֶע קֶער צוּ דֶעם חֵלֶק פוּן דֶער וֶועלְט. וָואס דֶער מֶענְשׁ אִיז פוּן דָארְט גִיוֶוען. אוּן דֶער מֶענְשׁ הָאט אִין זִין גִיהַאט אוֹיבּ עֶר זָאל טָאן דִי זַאךְ וָואס עֶר הָאט בַּאדַארְפְט אוֹיבּ נֵיין, אוּן אַז עֶר הָאט בַּאדַארְפְט יוֹא צוּ טָאן. פְלֶעגְט לַייכְטְן אוּן שַׁיינֶען דָאס אֵבָר. אוּן אַז נִיט אִיז פִינְצְטֶער גִיוָוארִין דָאס אֵבָר. (דָאס הָאט אַלְץ דֶער מֶלֶךְ גִיטָאן) אוּן דוֹרְךְ דֶעם הָאט עֶר אָפְּגִינוּמֶען גָאר דִי וֶועלְט. אוּן הָאט אַיין גִיזַאמִילְט זֵייעֶר אַסַאךְ גֶעלְט.

נָאר דֶער מֶענְשׁ וָואס עֶר הָאט גִימַאכְט פוּן דִי זִיבְּן אירְלֵיי אַייזְן וַוארְג. אִיז נִיט מְסוּגְל גִיוֶוען צוּ דֶער זַאךְ. נָאר בְּאוֹפָן אַז דֶער מֶלֶךְ זָאל מַשְׁפִּיל גֵאִים זַיין אוּן זָאל מַגְבִּיהַ שְׁפָלִים זַיין (דְהַיינוּ גְרוֹיסֶע לַייט זָאל עֶר אַרָאפּ וַוארְפִין פוּן זֵייעֶר גְדוּלָה אוּן קְלֵיינֶע לַייט זָאל עֶר אוֹיף הֵייבְּן) אִיז גִיגַאנְגֶען דֶער מֶלֶךְ אוּן הָאט גִישְׁיקְט אוֹקַאזִין נָאךְ אַלֶע יֶעדְנִירַאלִין אוּן נָאךְ אַנְדֶערֶע שְׂרָרוֹת. וָואס זֵיי הָאבְּן גִיהַאט טְשִׁינִיס (דְהַיינוּ שְׂרָרָה שַׁאפְט) אוּן אוֹרְדִירְס. זֶענֶען זֵיי אַלֶע גִיקוּמֶען. הָאט עֶר זֵיי מַשְׁפִּיל גִיוֶוען. אוּן הָאט בַּיי זֵיי אַוֶועק גִינוּמֶען זֵייעֶרֶע טְשִׁינִיס. אַפִילוּ דִי וָואס הָאבְּן גִיהַאט טְשִׁינִיס נָאךְ פוּן זַיין עֶלְטֶער זֵיידְן וָואס זֵיי הָאבִּין נָאךְ בַּיי אִים פַארְדִינְט. הָאט עֶר בַּיי זֵיי אַלֶע אַוֶועק גִינוּמֶען. אוּן קְלֵיינֶע לַייט הָאט עֶר אוֹיף גִיהוֹיבִּין אוּן הָאט זֵיי גִימַאכְט אוֹיף זֵייעֶר אוֹרְט (פוּן דִי גְרוֹיסֶע לַייט) צְוִוישְׁן דִי שָׂרִים וָואס דֶער מֶלֶךְ הָאט אַרָאפְּגִיוָוארְפִין. אִיז גִיוֶוען דֶער אוֹנֵס (הַנַּ"ל) הָאט אִים דֶער מֶלֶךְ גִיפְרֶעגְט וָואס אִיז דַיין שְׂרָרָה שַׁאפְט. הָאט עֶר אִים גִיעֶנְפֶערְט מַיין שְׂרָרָה שַׁאפְט אִיז נָאר אַז אִיךְ זָאל מֶעגִין זַיין אֵיין יְהוּדִי בְּפֶרְהֶסְיָא פַאר דֶער טוֹבָה וָואס אִיךְ הָאבּ גִיטָאן דַיין זֵיידְן. הָאט דֶער מֶלֶךְ בַּיי אִים דָאס אַוֶועק גִינוּמֶען. אִיז עֶר וִוידֶער גִיוָוארִין אֵיין אוֹנֵס.

אַמָאל הָאט זִיךְ דֶער מֶלֶךְ גִילֵייגְט שְׁלָאפִין. הָאט עֶר גִיזֶעהְן אִין חָלוֹם וִוי דֶער הִימְל אִיז לוֹיטֶער. אוּן הָאט גִיזֶעהְן אַלֶע צְוֶועלֶעף מַזָלוֹת. (דְהַיינוּ דִי שְׁטֶערִין אִין הִימְל זֶענֶען גִיטֵיילְט אוֹיף צְוֶועלֶעף חְלָקִים אַ קֶעגְן צְוֶועלֶעף חָדָשִׁים. אֵיין חֵלֶק שְׁטֶערִין אִיז אַזוֹי וִוי אַ לֶעמֶעלֶע דָאס אִיז דָאס מַזָל פוּן נִיסְן. אוּן דָאס מַזָל פוּן אִייר וֶוערְט אָנְגִירוּפְן שׁוֹר דְהַיינוּ אֵיין אָקְס. אוּן אַזוֹי אִיטְלִיכֶער חוֹדֶשׁ הָאט זַיין מַזָל) אוּן עֶר הָאט גִיזֶעהְן אַז שׁוֹר וָשֶׂה (דְהַיינוּ אֵיין אָקְס אוּן אֵיין לֶעמֶעלֶע) וָואס סֶע פַאר הַאנְדִין צְוִוישְׁן דִי מַזָלוֹת, לַאכִין זֵיי אוֹיס אִים. הָאט עֶר זִיךְ אוֹיף גִיחַאפְּט מִיט גְרוֹיס כַּעַס. אוּן אִיז זֵייעֶר דֶערְשְׁרָאקִין גִיוָוארִין. הָאט עֶר גִיהֵייסְן בְרֶענְגֶען דֶעם סֵפֶר הַזִכְרוֹנוֹת (דְהַיינוּ דָאס סֵפֶר וָואס דָארְט אִיז אַלְץ פַארְשְׁרִיבְּן) הָאט עֶר גִיזֶעהְן אַז סֶע שְׁטֵייט דָארְט פַארְשְׁרִיבְּן. אַז דוֹרְךְ שׁוֹר וָשֶׂה וֶועט זַיין זֶרַע פַארְשְׁנִיטְן וֶוערִין. אִיז אוֹיף אִים גִיפַאלִין זֵייעֶר אַ גְרוֹיסֶער פַּחַד. אוּן עֶר הָאט דָאס דֶערְצֵיילְט דֶער מַלְכָּה. אִיז אוֹיף אִיר אוּן אוֹיף דִי קִינְדֶער אוֹיךְ גִיפַאלִין אֵיין גְרוֹיסֶער פַּחַד. אוּן סֶע הָאט אִים זֵייעֶר גִיקְלַאפֶּערְט דָאס הַארְץ. אוּן עֶר הָאט גִירוּפְן אַלֶע פּוֹתְרֵי חַלוֹמוֹת. (דְהַיינוּ דִי וָואס קֶענֶען בַּאשֵׁיידְן חָלוֹם) אוּן אִיטְלִיכֶער הָאט זִיךְ פּוֹתֵר גִיוֶוען. אוּן עֶס אִיז אִים אָבֶּער גָאר נִיט אַרַיין גִיגַאנְגֶען אִין דִי אוֹיעֶרִין. אוּן עֶס אִיז אוֹיף אִים גִיפַאלִין זֵייעֶר אַ גְרוֹיסֶער פַּחַד. אִיז גִיקוּמֶען צוּ אִים אַ חָכָם. אוּן הָאט אִים גִיזָאגְט. בַּאֲשֶׁר עֶר הָאט קַבָּלָה פוּן זַיין פָאטֶער. בַּאֲשֶׁר סֶע פַאר הַאנְדִין שס"ה מִינֵי תַּהֲלוּכֹת הַשֶׁמֶשׁ (דְהַיינוּ דְרַיי הוּנְדֶערְט מִיט פִינֶעף אוּן זֶעכְצִיג גֶענְג הָאט דִי זוּן) אוּן סֶע פַאר הַאנְדְן אֵיין אָרְט וָואס אַלֶע דְרַיי הוּנְדֶערְט אוּן פִינֶעף אוּן זֶעכְצִיג גֶענְג פוּן דֶער זוּן לַייכְטְן אוֹיף דֶעם אָרְט. אוּן דָארְט וַואקְסְט אֵיין אַייזֶערְנֶע רוּט. אוּן וֶוער עֶס הָאט אַ פַּחַד. אַז עֶר קוּמְט צוּ דֶער רוּט. וֶוערְט עֶר נִיצוּל פוּן דֶעם פַּחַד (אוּן אַזוֹי הָאט דֶער חָכָם גִיזָאגְט דֶעם מֶלֶךְ) אִיז דָאס דֶעם מֶלֶךְ וואוֹיל גִיפֶעלִין.

אוּן אִיז גִיגַאנְגֶען מִיט זַיין וַוייבּ אוּן קִינְדֶער אוּן מִיט גָאר זַיין זֶרַע צוּ דֶעם אָרְט. אוּן דֶער חָכָם אִיז אוֹיךְ מִיט זֵיי גִיגַאנְגֶען. אוּן אִין מִיטְן וֶועג שְׁטֵייט אֵיין מַלְאַךְ. דֶער מַלְאַךְ אִיז אֵיין מְמוּנָה אוֹיף כַּעַס. וָוארִין דוֹרְךְ כַּעַס בַּאשַׁאפְט מֶען אַ מַלְאַךְ הַמַשְׁחִית (דְהַיינוּ אֵיין מַלְאַךְ וָואס עֶר אִיז מַזִיק אוּן פַארְדַארְבְּט) אוּן דֶער מַלְאַךְ אִיז אֵיין מְמוּנָה אִיבֶּער אַלֶע מַשְׁחִיתִים. אוּן דֶעם מַלְאַךְ פְרֶעגְט מֶען דֶעם וֶועג. וָוארִין סֶע פַאר הַאנְדְן אַ גוּטֶער וֶועג פַאר אַ מֶענְשְׁן. אוּן סֶע פַאר הַאנְדְן אַ וֶועג וָואס עֶר אִיז פוּל מִיט לֵיים. אוּן סֶע פַארְהַאנְדְן אַ וֶועג וָואס עֶר אִיז פוּל מִיט גְרִיבֶּער. אוּן אַזוֹי אִיז פַארְהַאנְדִין כַּמָה וֶועגִין. אוּן סֶע פַארְהַאנְדְן אַ וֶועג. וָואס דָארְט אִיז פַארְהַאנְדְן אַ פַייעֶר וָואס פִיר מַייל פוּן דֶעם פַייעֶר וֶוערְט מֶען פַארְבְּרֶענְט. (הָאבְּן זֵיי גִיפְרֶעגְט דֶעם וֶועג דֶעם מַלְאַךְ. הָאט עֶר זֵיי גִיזָאגְט דֶעם וֶועג וָואס דָארְט אִיז דָאס פַייעֶר) זֶענֶען זֵיי גִיגַאנְגֶען (דְהַיינוּ דֶער מֶלֶךְ מִיט אַלֶע זַיין זֶרַע מִיט דֶעם חָכָם) אוּן דֶער חָכָם הָאט אַלְץ גִיקוּקְט פַאר זִיךְ אַלֶע מָאל. אוֹיבּ סֶע דָארְט דָא דָאס פַייעֶר. וָוארְן עֶר הָאט גִיהַאט אַ קַבָּלָה פוּן זַיין פָאטֶער אַז סֶע אִיז דָארְט פַארְהַאנְדְן דָאס פַייעֶר.
דֶערְוַוייל הָאט עֶר דֶערְזֶעהְן דָאס פַייעֶר אוּן הָאט גִיזֶעהְן אַ סֶע אִיז דָארְט אוּם גִיגַאנְגֶען אִין דֶעם פַייעֶר מְלָכִים אוּן יְהוּדִים אָנְגִיטָאן אִין טַלִית אוּן תְּפִילִין. הָאט דֶער חָכָם גִיזָאגְט צוּם מֶלֶךְ. אִיךְ הָאבּ אַ קַבָּלָה. אַז פִיר מַייל פוּן דֶעם פַייעֶר וֶוערְט מֶען פַארְבְּרֶענְט אִיבֶּער דֶעם וִויל אִיךְ נִיט גֵיין וַוייטֶער. דוּ אַז דוּ וִוילְסְט גֵיי. אוּן דֶער מֶלֶךְ הָאט זִיךְ גִיטְרַאכְט. וַוייל עֶר הָאט גִיזֶעהְן אַז אַנְדֶערֶע מְלָכִים גֵייעֶן דָארְט אוּם אִין דֶעם פַייעֶר וֶועט עֶר אוֹיךְ קֶענֶען גֵיין דָארְט. הָאט זִיךְ דֶער חָכָם אָנְגִירוּפְן אִיךְ הָאבּ אַ קַבָּלָה פוּן מַיין טַאטִין. אִיבֶּער דֶעם וִויל אִיךְ נִיט גֵיין. דוּ אַז דוּ וִוילְסְט גֵיי דִיר אִיז דֶער מֶלֶךְ גִיגַאנְגֶען מִיט גָאר זַיין זֶרַע. הָאט זֵיי גִיחַאפְּט דָאס פַייעֶר. אוּן עֶר אִיז פַארְבְּרֶענְט גִיוָוארִין מִיט גָאר זַיין זֶרַע. אוּן זֵיי זֶענֶען אַלֶע אוֹיסְגִירִסְן גִיוָוארִין.

וִוי דֶער חָכָם אִיז גִיקוּמֶען אַהֵיים אִיז גִיוֶוען אַ וואוּנְדֶער בַּיי דִי שָׂרִים. וָואס דֶער מֶלֶךְ אִיז פַארְשְׁנִיטְן גִיוָוארִין מִיט זַיין זֶרַע. עֶר הָאט דָאךְ זִיךְ גִיהִיט פוּן אַ שׁוֹר וָשֶׂה פוּן וַואנֶען אִיז דָאס גִיקוּמֶען וָואס זַיין זֶרַע אִיז פַארְשְׁנִיטְן גִיוָוארִין מִיט אִים. הָאט זִיךְ דֶער אוֹנֵס אָנְגִירוּפְן. דָארְךְ מִיר אִיז עֶר פַארְשְׁנִיטְן גִיוָוארְן. וָוארִין דִי שְׁטֶערִין זֶעהְר הָאבְּן גִיזֶעהְן (אַז דוֹרְךְ אֵיין אָקְס אוּן אֵיין לֶעמֶעלֶע וֶועט זַיין זֶרַע אוֹיס גִירִיסְן וֶוערִין) אוּן הָאבִּין נִיט גְוואוּסְט וָואס זֵיי זֶעהְן. וָוארִין אֵיין אָקְס מַאכְט מֶען פוּן זַיין פֶעל תְּפִילִין. אוּן אֵיין לֶעמֶעלֶע מַאכְט מֶען פוּן דֶער וָואל צִיצִית צוּם טַלִית. אוּן דָארְךְ זֵיי אִיז דֶער מֶלֶךְ אוֹיסְגִירִיסְן גִיוָוארִין מִיט זַיין זֶרַע. וָוארִין דִי מְלָכִים וָואס יְהוּדִים הָאבִּין אִין זֵייעֶר מְדִינָה יוֹא גִיוואוֹינְט. וָואס זֵיי גֵייעֶן אָנְגִיטָאן אִין טַלִית אוּן תְּפִילִין. אִיבֶּער דֶעם הָאבִּין דִי מְלָכִים יוֹא גִיקֶענְט גֵייעֶן אִין דֶעם פַייעֶר אוּן סֶע הָאט זֵיי גָאר נִיט גִישַׁאט. אָבֶּער דֶער מֶלֶךְ. וַוייל קֵיין יְהוּדִים וָואס גֵייעֶן אִין טַלִית אוּן תְּפִילִין הָאבִּין נִיט גִיטָארְט זִיצִין אִין זַיין מְדִינָה. אִיבֶּער דֶעם אִיז עֶר אוֹיס גִירִיסְן גִיוָוארִין מִיט זַיין זֶרַע. אוּן דָאס הָאבִּין דִי שׁוֹר וָשֶׂה פוּן דִי מַזָלוֹת גִילַאכְט אוֹיס אִים. וָוארִין דִי שְׁטֶערִין זֶעהְר הָאבִּין גִיזֶעהְן אַז דָארְךְ שׁוֹר וָשֶׂה וֶועט זַיין זֶרַע פַארְשְׁנִיטְן וֶוערִין זֵיי הָאבִּין אָבֶּער נִיט גִיוואוּסְט וָואס זֵיי הָאבִּין גִיזֶעהְן אִיז דֶער מֶלֶךְ פַארְשְׁנִיטְן גִיוָוארִין מִיט זַיין זֶרַע. אָמֵן כֵּן יֹאבְדוּ כָל אוֹיבֶיךָ ה'.


לָמָה רָגְשׁוּ גוֹיִם. תְּרוֹעֵם בְּשֵׁבֶט בַּרְזֶל. דִי אַיזֶערְנֶע רוּט. נְנַתְּקָה אֶת מוֹסְרוֹתֵימוֹ וְנַשְׁלִיכָה מִמֶּנוּ עַבוֹתֵימוֹ. דָאס אִיז צִיצִית אוּן תְּפִילִין. דִי גַאנְצֶע מַעֲשֶׂה אִיז מְרוּמָז אִין דֶעם קַאפִּיטְל. אַז וואוֹיל דֶעם וָואס עֶר וֶועט עֶפֶּעס וִויסְן אִין דִי מַעֲשִׂיוֹת. וָואס זֶענֶען דוֹרְךְ גְרוֹיסֶע סוֹדוֹת הַתּוֹרָה.